Page 181 - Vojin Dimitirijević - Strahovlada

toga razloga, oni se, kao potpuno devijantni, nadziru i gone kao
obični kriminalci ili se podvrgavaju prinudnom psihijatrijskom le-
čenju, jer u očima prosečnog konformiste nisu “normalni”. Prema
takvom shvatanju, “normalnost” znači dobru adaptiranost dru-
štvu, bez ikakvog pitanja koliko je to društvo prilagođeno osnov-
nim ljudskim potrebama.
U vezi s ovom crtom savremene razvijene građanske države, i
isprepletena s njom, stoji i druga. To je iscrpljenost i nepostojanje
građanske etike i ideologije, odsustvo bilo kakve druge perspektive
osim daljeg privrednog rasta i omogućavanja ugodnijeg života,
svedenog na materijalni komfor. Bez cilja i duhovne orijentaci-
je, sistem počinje da se temelji na pukoj datosti i gubi aktivnu
podršku. Umesto nje, postoje samo prilagođenost, tolerancija i
nezainteresovanost, pa se u jedinog čuvara poretka pretvara sama
država, koja počinje da vrši i niz tradicionalno nedržavnih funkcija,
s jedne strane, i da sve češće pribegava represiji, s druge.
Status quo, postojeće stanje, postaje dakle svetinja i cilj i svaki
radikalni protivnik je neminovno sumnjiv. Ovome pogoduje i
stanje u međunarodnim odnosima: akutna opasnost od drugog
bloka čini da se svi protivnici sistema u celini (za razliku od lo-
jalnih opozicionara protiv stranke na vlasti) lako izjednačavaju sa
stranim izmećarima i izdajnicima. Pored uticaja na pravcu Istok-
Zapad, deluje i onaj odnos, koji je u svetskim razmerama označen
kao odnos Severa i Juga. Velik broj razvijenih zemalja prima niz
privremenih useljenika iz “trećeg sveta”, koji obavljaju najmanje
vredne i najprljavije poslove i nalazi se mahom na društvenom
dnu. Potičući često iz pravih, nerazvijenih “država nacionalne be-
zbednosti” ovakvi useljenici sa sobom donose i svoje političke
probleme i obračune, uključujući tu i terorizam. Ova poslednja
okolnost, vezana za već postojeću sklonost ka terorizmu domaćih
marginalnih grupa, naročito je ojačala represivne crte nekih od
najrazvijenijih građanskih država: opasnost od terorizma je nadu-
vana do krajnjih granica i poslužila kao opravdanje za ukidanje ili
ograničavanje niza ljudskih prava i sloboda.
Iako sve razvijene zemlje u ovom pogledu nisu iste, u njima se,
u manjoj ili većoj meri, uočavaju konkretna ispoljavanja opisane
društvene teskobe i jačanja represivnih tendencija, koje sadrže te-
rorski potencijal.
Država sve više nadzire tradicionalno nedržavne oblasti. Uni-
verziteti, škole, biblioteke i slične ustanove moraju da se pod-

181