Page 45 - William Engdahl - Stoljeće Rata

Company. Godine 1898., francuske su se trupe, u svom pohodu Saharom
prema istoku, pod zapovjedništvom pukovnika Jeana Marchanda, susrele
s britanskim snagama pod zapovjedništvom generala Kitchenera. Obje
su strane jedna drugoj naložile da se povuku, dok se konačno, nakon
savjetovanja s Parizom, nije povukao Marchand. Fašodska kriza je, kako je
kasnije nazvana, završila ustvari anglo-francuskim savezništvom ravnoteže
moći, protiv Njemačke, kojom je Francuska glupo prepustila najveću
priliku da industrijalizira Afriku.
Odluku o slanju francuskih ekspedicijskih snaga pod zapovjedništvom
Marchanda u Fašodu radi izravnog vojnog sučeljavanja s Engleskom
u Africi donio je ministar kolonija Theophile Delcasse. Britanija je
stalno napredovala do tačke u kojoj je de facto okupirala Egipat i Sueski
kanal, premda su Francuzi polagali pravo na to područje još od vremena
Napoleona. Od 1882. godine britanske su trupe “privremeno” zaposjedale
Egipat, a britanski su službenici provodili vlast s ciljem da “zaštite”
francuske i engleske interese u kompaniji Suez Canal. Engleska je krala
Egipat Francuzima.
Delcasse je djelovao protivno interesima Francuske i protivno
izričitom političkog planu francuskog ministra vanjskih poslova Gabriela
Hanotauxa. Hanotaux, koji nije bio u Vladi tih šest kritičnih mjeseci kad je
donesena glupa fašodska odluka, imao je ideju o razvitku i industrijalizaciji
francuskih kolonija u Africi. Kao umjereni republikanac, poznat kao
anglofob, Hanotaux je gajio ideju ujedinjena francuske Afrike, čija bi
središnja točka razvoja bila jezero Chad, s željeznicom koja bi povezivala
unutrašnjost od Dakara u francuskom Senegalu do francuskog Djiboutija
na Crvenom moru. Ta se ideja u Francuskoj spominjala kao Transsaharski
željeznički projekt. On bi transformirao ukupan saharski dio Afrike, od
Zapada do Istoka. Također bi zapriječio najvećim britanskim strateškim
interesima da uspostave kontrolu nad cijelim područjem od Afrike, preko
Egipta, do Indije.
Hanotaux je pažljivo njegovao politiku normalizacije odnosa
između Francuske i Njemačke, što je bila najveća prijetnja britanskim
mahinacijama pod nazivom ravnoteža moći. Početkom 1896. godine
njemački je ministar vanjskih poslova pitao francuskog ambasadora
u Berlinu bi li Francuska razmislila o zajedničkoj akciji u Africi radi
“ograničavanja neutaživih apetita Engleske. Potrebno je pokazati Engleskoj
da više ne može iskorištavati antagonizam između Francuske i Njemačke s

45