Page 45 - Vojin Dimitirijević - Strahovlada

da odatle potiče ovlašćenje za sve druge države i za međunarodne
organizacije da se u takve “unutrašnje” odnose mešaju, da reaguju
na stanje u kome se nalazi čovek u drugim sredinama, a da se tome
ne može protivstaviti argumenat apsolutne suverenosti, na osnovu
koga je vlast navodno slobodna da čini šta hoće. Ovakav dokaz
moraju da prihvate i najokoreliji pozitivisti, jer je međunarodno
pravo i po njima iznad prava svake države.
Drugi je argument politički, pa prema tome suštinski od većeg
značaja. Kao što je poznato, velike deklaracije poput Sveopšte de-
klaracije o ljudskim pravima usvajaju ovlašćeni predstavnici država
u međunarodnim organizacijama, koje tamo po pravilu šalje izvr-
šna vlast, tj. vlada uspostavljena prema ustavu koji važi u zemlji.
Međunarodne ugovore, kao što je Međunarodni akt o građanskim
i političkim pravima, potpisuju predstavnici izvršne vlasti, a zatim
ratifikuju ustavima određeni organi, najčešće narodna predstavni-
štva. Tako se ispostavlja da opisana merila državama nisu namet-
nuta ni na koji način. Njih su prihvatile same elite, tj. predstavnici
grupa na vlasti i, s obzirom da ograničavaju tu vlast, sasvim se
opravdano može smatrati da je to onaj minimum na koji su one
smatrale da iz bilo kojeg razloga moraju pristati ili da treba da pri-
stanu, jer je to deo njihovog programa, koji ih unutrašnjepolitički,
međunarodnopolitički i ideološki legitimiše. Naravno, do toga je
došlo zbog pritisaka, jer se ustupci ove vrste ne daju bez njih, ali
oni potiču iz samih sredina koje su grupe na vlasti predstavljale,
bilo da se izražavaju jasnim demokratskim procesom ili zaobila-
znim putevima kojima se bar delimično ostvaruje kolektivna volja
ili ispoljava opšte raspoloženje. Čini nam se stoga da nam sve ovo
daje puno pravo da standard utvrđen pomenutim međunarodnim
dokumentima i ponavljan u mnogim drugim sličnim aktima uni-
verzalne, regionalne ili nacionalne prirode smatramo dokazom o
svetskom važenju, na današnjem stupnju razvoja, izvesnih kriterija
na osnovu kojih se može procenjivati pravni sistem svake države te
prema tome i zasnovati kritika sistema pretnje nasiljem.
Ova kritika, naravno, ne može da bude tako radikalna i obu-
hvatna kao kada bi se preduzimala na osnovu morala, nekoga
shvatanja prirodnog prava ili ideološke predstave o savršenom
društvu, ali, skromna kakva je, ima tu prednost da se temelji na
čvrstom i teško osporivom osloncu. Ona će u našem slučaju biti još
skromnija iz dva osnovna razloga. Pre svega, u ovom radu težimo
da utvrdimo koja se stanja mogu označiti kao “najgora” po čoveka i

45